của nhà sư Buddhadasa Bikkhu
Hoang phong chuyển ngữ
Buddhadasa Bikkhu (1906-1993) là một nhà sư Thái Lan
thật uyên bác và khác thường. Tư tưởng và sự hiểu biết về Đạo Pháp của ông vượt
lên trên những hình thức màu mè của một tín ngưỡng, loại bỏ được tất cả những
thêm thắt và diễn đạt không thể tránh khỏi của người sau suốt trên dòng lịch sử
phát triển lâu dài của Phật Giáo.
Các quan
điểm vô cùng trong sáng và khoa học về Đạo Pháp, cũng như các chủ trương thật
tinh khiết trong việc tu tập của ông cũng đã khiến cho một số người Phật Giáo
thủ cựu – và cả những người làm chính trị cực đoan – ngay trên quê hương ông
phải khó chịu, kể cả một vài học giả Tây Phương cũng đã hiểu lầm ông. Thế nhưng
con đường thênh thang và tinh khiết do ông khai mở ngày càng được nhiều người
bước theo. Hai trong số các quan điểm chính yếu nhất của ông về Phật Giáo là
trước hết ông chỉ quan tâm đến kiếp sống hiện tại và không giảng hay đề cập đến
các kiếp sống quá khứ cũng như tương lai, và sau đó đối với ông thì “tam
giới” (dục giới, sắc giới và vô sắc giới) cũng như “lục đạo”
(địa ngục, quỷ, súc sinh, A-tu-la, người và trời) cũng chỉ là những thể dạng biến
đổi và tiếp nối của tâm thức trong kiếp sống hiện tại mà thôi, nói cách khác là
chúng ta đang luân hồi trong từng khoảnh khắc một trong kiếp sống này.
Bài
thơ dưới đây được ông viết vào năm 1988, tức là năm năm trước khi ông qua đời, và
đã được rất nhiều người biết đến vì nội dung thật nhân bản và khoan dung của nó.
Bài thơ cũng đã được đăng tải trên rất nhiều trang web của Thái Lan cũng như
trên toàn thế giới. Một Phật tử Thái Lan “vô danh” – có lẽ vì muốn
chứng tỏ sự khiêm tốn của mình chăng (?) – đã dịch bài thơ này sang tiếng Anh với
sự giúp đỡ của một tỳ kheo người Mỹ vào năm 1993, tức vào năm Buddhadasa Bikkhu
qua đời. Tuy người Phật tử Thái trên đây không cho biết người tỳ kheo hiệu đính
bản tiếng Anh là ai, thế nhưng cũng có thể nghĩ rằng vị này là một đệ tử trẻ người
Mỹ của Buddhadasa mang pháp danh là Santikaro Bikkhu, đã từng dịch nhiều bài
giảng và thơ của ông.
Gần đây hơn là vào năm
2011, một học giả Pháp là ông Louis Gabauche, cựu thành viên của Trường Viễn
Đông Bác Cổ (École française d’Extrême Orient) đã căn cứ vào bài thơ này của
Buddhadasa để viết một bài báo khá khúc triết mang tựa đề “Những
sự rạn nứt xã hội và Phật Giáo: dưới con mắt của nhà sư Buddhadasa Bikkhu”
(Fractures sociales et Bouddhisme: le
regard de Buddhadasa Bikkhu) nhằm bênh vực quan điểm của nhà sư này trên phương diện Đạo
Pháp cũng như xã hội và chính trị. Khi viết bài này Louis Gabauche cũng đã dịch
bài thơ của Buddhadasa sang tiếng Pháp và đặt vào cuối bài trong phần thư tịch.
Bài thơ của Buddhadasa không mang
tựa đề gì cả mà chỉ ghi bên dưới là làm tại Suan Mokkh (Khu vườn Giác Ngộ) ngày
22 tháng 5, Phật Lịch 2531 (tức là năm 1988). Louis Gabauche cũng có đề nghị ghép
thêm cho bài thơ này một cái tựa: “Những
kẻ khác… và chúng ta” (Les
autres… et nous). Thật ra bài thơ của Buddhadasa không cần phải có một
cái tựa nào cả hầu nói lên ý nghĩa của nó, bởi vì từng vần trong bài thơ tự nó cũng
đã nói lên được lòng bao dung và độ lượng của một con người tu hành chân chính.
Tuy nhiên người dịch sang tiếng Việt cũng mạn phép nghĩ rằng một cái tựa nào đó
chẳng hạn như “Giữa con người với
nhau” biết đâu cũng có thể mang lại một chút tiền vị hầu có thể giúp
chúng ta bước vào bầu không gian rộng mở trong lòng nhà sư Buddhadasa được dễ
dàng hơn chăng?
|
TREAT EACH HUMAN FRIEND BY THINKING THAT : Hãy xem mỗi con người là bạn ta và nghĩ rằng: He is our friend who was born Người ấy là bạn ta, cùng sinh ra đời để rồi sẽ He is our friend swimming around Người ấy là bạn ta, cùng ngụp lặn với ta trong He is under the power of Người ấy cũng vướng bụi trần ô nhiễm như ta, do đó đôi He also has lust, hatred, and Người ấy cũng mang đầy dục vọng, thù hận và mê He therefore errs sometimes, Cũng như ta, người ấy cũng lắm khi nhầm lẫn. He neither knows why he was Người ấy cũng chẳng biết tại sao mình lại sinh He is stupid in some things Có những thứ mà người ấy cũng ngô nghê như ta He does some things Người ấy cũng làm những thứ theo sở thích mình, He also wants to be good, as Người ấy cũng muốn mình giỏi giang, cũng như chính He often takes much and much Người ấy thường chiếm lấy thật nhiều những gì He has the right to be madly Người ấy có quyền cuồng điên, say mê, đắm mình He is an ordinary man attached Người ấy là một kẻ bình thường với bao nhiêu thứ He does not have the duty to Người ấy nào có bổn phận phải gánh chịu khổ đau He is our friend of the same Người ấy là một người bạn cùng quê hương và tín He does things impetuously and Chẳng khác gì ta, người ấy cũng hành động bồng He has the duty to be Người ấy có bổn phận với gia đình mình chứ nào He has the right to his own Người ấy có quyền chạy theo các sở thích và những He has the right to choose Người ấy có quyền chọn lựa bất cứ gì (kể cả tôn He has the right to share Người ấy có quyền thụ hưởng các tiện nghi công He has the right to be Người ấy có quyền để cho tâm thần bấn loạn và He has the right to ask for Người ấy có quyền kêu gọi sự giúp đỡ và chờ đợi He has the right to be Người ấy có quyền được ta tha thứ tùy theo từng He has the right to be Người ấy có quyền theo xã hội chủ nghĩa hay chế He has the right to be selfish Người ấy có quyền ích kỷ trước khi nghĩ đến kẻ He has the human right, equal Người ấy được hưởng nhân quyền ngang hàng với ta If we think in these ways, no Nếu tất cả chúng ta đều biết nghĩ suy như thế Buddhadasa Mokkhabalarama, Chaiya
[Một Phật tử vô danh đặt hết lòng tin nơi lòng Ngày 2, tháng 6, Phật Lịch 2536 (1993)]
Bản dịch tiếng
Les autres… et nous
Voici
Agissons Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ce Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Ils Si
Di
Bures-Sur-Yvette, Hoang |
●
GIỚI THIỆU NHỮNG TÁC PHẨM CỦA HOANG PHONG
