KINH PHẬT NÓI BỐN MƯƠI HAI CHƯƠNG
Phật Thuyết Tứ Thập Nhị Chương Kinh
Việt dịch: Ban
Phiên Dịch Việt Ngữ, Tổng Hội Phật Giáo Pháp Giới, Vạn Phật Thánh Thành
Kinh Tựa
Sau khi Đức
Thế-Tôn thành Đạo, Ngài suy nghĩ rằng: “Xa lìa dục vọng, được sự tịch
tịnh, là thù-thắng nhất!” Rồi Ngài trụ trong Đại Thiền-định mà hàng phục
ma đạo. Tại vườn Lộc-dã, Ngài chuyển Pháp-luân Tứ Đế, độ nhóm năm người của Tôn
giả Kiều-Trần-Như đều chứng được Đạo quả. Lại có thầy Tỳ-khưu bày tỏ các chỗ
còn nghi ngờ, cầu Phật dạy bảo sự tiến chỉ. Đức Thế-Tôn ban giáo sắc khiến ai
nấy đều được khai ngộ. Họ cung kính chắp tay vâng lời, tuân thuận sự chỉ dạy
của Đức Thế-Tôn.
Chương 1
Xuất Gia Chứng
Quả
Đức Phật dạy:
“Những vị từ giả người thân để xuất gia, biết tường tận tâm tánh, thấu
hiểu pháp Vô-vi, được gọi là Sa-Môn. Họ thường xuyên hành trì 250 giới, tiến chỉ
thanh tịnh, tu hành bốn đạo hạnh chân chánh, nên được thành bậc A-la-hán.
“Các bậc
A-la-hán đều có thể phi hành, biến hóa, có thọ mạng lâu dài tới cả khoáng kiếp
và làm động trời đất nơi họ an trụ.”
“Thứ đến
là A-na-hàm. Khi bậc A-na-hàm mạng chung, linh-thần sẽ lên trên cõi thứ mười
chín, và chứng được quả-vị A-la-hán.”
“Thấp hơn
Tư-đà-hàm. Bậc Tư-đà-hàm còn một lần lên và một lần trở lại nữa là đắc quả
A-la-hán. Thấp nữa là Tu-đà-hoàn. Bậc Tu-đà-hoàn còn bảy lần sanh và bảy lần tử
nữa mới chứng được quả vị A-la-hán. Đoạn trừ ái dục thì cũng như chặt đứt tứ
chi, không còn dùng lại nữa.”
Chương 2
Trừ Dục Vọng,
Dứt Mong Cầu
Đức Phật dạy:
“Những người xuất gia làm Sa-môn đoạn dục, khứ ái, nhận biết nguồn tâm của
mình, thông đạt đạo lý thâm sâu của Phật và tỏ ngộ pháp Vô-vi. Họ trong không sở
đắc, ngoài không sở cầu; tâm không ràng buộc nơi Đạo, và cũng chẳng kết nên
nghiệp. Họ không nghĩ họ làm, chẳng tu chẳng chứng, không trải qua các quả-vị
mà tự nhiên lại cao tột bực. Đó gọi là Đạo!”
Chương 3
Cắt Đứt Ái Dục,
Xả Bỏ Lòng Tham
Đức Phật dạy:
“Những vị cạo bỏ râu tóc làm bậc Sa-môn, thọ nhận Đạo Pháp, từ bỏ của cải
thế gian, khất thực chỉ nhận đủ dùng, giữa ngày ăn một bữa, dưới cội cây nghỉ một
đêm, và thận trọng, không cầu mong nhiều hơn. Chính ái dục làm cho con người bị
ngu tế vậy!”
Chương 4
Thiện, Ác Phân
Minh
Đức Phật dạy:
“Chúng sanh lấy mười việc làm điều thiện, cũng lấy mười việc làm điều ác.
Những gì là mười? Thân có ba, miệng có bốn, ý có ba. Thân có ba là sát, đạo,
dâm. Miệng có bốn là nói hai lưỡi, nói lời ác, nói dối và nói thêu dệt. Ý có ba
là đố kî, sân hận và ngu si. Mười việc này không thuận với Thánh Đạo, gọi là
Thập Ác Hạnh. Nếu dứt được những việc ấy thì gọi là Thập Thiện Hạnh vậy.”
Chương 5
Chuyển Nặng
Thành Nhẹ
Đức Phật dạy:
“Người có nhiều điều lỗi mà không tự hối, lại khiến tâm kia chợt dứt, thì
tội lại dấn vào thân, như nước đổ về biển, lâu dần thành sâu rộng. Nếu người có
lỗi tự biết nhận lỗi, đổi ác làm lành, thì tội sẽ tự nhiên tiêu diệt, như bệnh
mà được ra mồ hôi, bệnh dần dần thuyên giảm vậy!”
Chương 6
Nhịn Kẻ Ác Và
Không Oán Hận
Đức Phật dạy:
“Khi kẻ ác nghe các ông làm việc thiện và cố ý đến nhiễu loạn, các ông hãy
tự ngăn dứt chứ không nên giận trách. Kẻ mang điều ác đến sẽ phải tự nhận lấy
điều ác.”
Chương 7
Ở Ác Gặp Ác
Đức Phật dạy:
Có người nghe tiếng Phật giữ Đạo và thực hành hạnh đại nhân từ, bèn cố ý đến
mắng Phật. Phật làm thinh, chẳng đáp.
Khi người kia
mắng xong, Phật hỏi: “Ông lấy lễ đãi người, người kia không nhận; lễ ấy có
về lại ông chăng?”
Đáp rằng:
“Về lại!”
Phật bảo:
“Nay ông mắng Ta nhưng Ta không nhận, ông tự đem họa về thân ông vậy; như
vang ứng theo tiếng, như bóng hiện theo hình, cuối cùng vẫn chẳng tránh được.
Hãy thận trọng, chớ làm điều ác!'”
Chương 8
Gieo Gió Gặp
Bão
Đức Phật dạy:
“Kẻ ác hại người hiền, như người ngước lên trời phun nước miếng, nước
miếng không tới trời mà trở lại rơi nhằm mình; hoặc như người ngược gió tung
bụi, bụi chẳng đến nơi khác mà trở lại làm dơ mình; người hiền không hại được,
mà họa tất diệt mình.”
Chương 9
Về Nguồn Gặp
Đạo
Đức Phật dạy:
“Học rộng, mến Đạo, thì Đạo ắt khó gặp. Giữ chí, thờ Đạo, thì Đạo kia rất
lớn.”
Chương 10
Hoan Hỷ Bố Thí
Tất Được Phước
Đức Phật dạy:
“Thấy người tu đạo bố thí mà hoan hỷ trợ giúp thì sẽ được phước rất
lớn.”
Có thầy Sa-môn
hỏi rằng: “Phước ấy hết chăng?”
Đức Phật đáp:
“Ví như lửa của một cây đuốc, dù có vài trăm ngàn người ai nấy đều mang
đuốc đến chia nhau mồi lấy lửa để về nấu ăn và xua tan bóng tối, thì ngọn đuốc kia
vẫn y như cũ. Phước báo cũng như thế!”
Chương 11
Sự Gia Tăng Của
Công Đức
Trong Việc Bố
Thí Thức Ăn
Đức Phật dạy:
“Đãi một
trăm người ác ăn, không bằng đãi một người thiện ăn. Đãi một ngàn người thiện
ăn, không bằng đãi một người trì Ngũ-giới ăn. Đãi một vạn người trì Ngũ-giới ăn,
không bằng cúng dường cho một vị Tu-đà-hoàn ăn. Cúng dường một trăm vạn vị
Tu-đà-hoàn, không bằng cúng dường cho một vị Tư-đà-hàm ăn. Cúng dường một ngàn
vạn vị Tư-đà hàm, không bằng cúng dường cho một vị A-na-hàm ăn. Cúng dường một
ức vị A-na-hàm, không
bằng cúng dường
cho một vị A-la-hán ăn. Cúng dường ức vị A-la-hán, không bằng cúng dường cho
một bậc Bích-Chi-Phật ăn. Cúng dường một trăm ức bậc Bích-Chi-Phật, không bằng
cúng dường cho một đức Tam Thế Chư Phật ăn. Cúng dường một ngàn ức đức Tam Thế
Chư Phật, không bằng cúng dường cho một đấng Vô Niệm, Vô Trụ, Vô Tu, Vô Chứng
ăn.”
Chương 12
Nêu Ra Sự Khó
Để Khuyên Tu
Đức Phật dạy:
“Người ta có hai mươi sự khó: 1) Bần cùng mà bố thí là khó; 2) Hào quý mà
học Đạo là khó; 3) Bỏ thân mạng ắt chết là khó; 4) Được thấy kinh Phật là khó;
5) Sanh gặp đời có Phật là khó; 6) Nhịn sắc, nhịn dục là khó; 7) Thấy tốt mà
chẳng mong cầu là khó; 8) Bị sỉ nhục mà chẳng tức giận là khó; 9) Có thế lực mà
không lạm dụng là khó; 10) Gặp việc mà vô tâm là khó; 11) Học rộng, nghiên cứu
nhiều là khó; 12) Dẹp trừ tánh ngã mạn là khó; 13) Chẳng khinh người chưa học
là khó; 14) Thực hành tâm bình đẳng là khó; 15) Chẳng nói thị phi là khó; 16)
Gặp được Thiện-tri-thức là khó; 17) Học Đạo, thấy được tánh là khó; 18) Tùy
duyên hóa độ người là khó; 19) Thấy cảnh mà không động là khó; 20) Khéo biết
phương tiện là khó.”
Chương 13
Hỏi Về Đạo
& Túc Mạng
Một vị Sa-môn
hỏi Phật: “Do nhân duyên gì mà được Tri-túc-mạng và hiểu thấu Đạo cao
tột?”
Đức Phật dạy:
“Tịnh tâm, thủ chí, thì có thể hiểu thấu Đạo cao tột. Ví như lau gương,
chùi hết cấu bẩn thì còn lại vẻ sáng; dứt lòng tham dục, không còn mong cầu,
tất sẽ đắc Túc-mạng.”
Chương 14
Hỏi Về Tánh
Thiện Và Đại
Một vị Sa-môn
hỏi Phật: “Điều gì là thiện? Điều gì là tối đại?”
Đức Phật dạy:
“Thực hành Đạo và giữ bề chân thật, là thiện. Chí và Đạo hợp nhau, là
đại.”
Chương 15
Hỏi Về Sức Mạnh
& Sáng
Sa-môn hỏi
Phật: “Cái gì mạnh nhất? Cái gì sáng nhất?”
Đức Phật dạy:
“Nhẫn nhục mạnh nhất, vì chẳng mang lòng ác, lại được thêm an kiện. Kẻ
nhẫn nhục không ác, tất được người đời tôn kính. Cấu bẩn trong tâm diệt hết,
sạch không còn vết dơ, đó là sáng nhất. Từ khi chưa có trời đất cho đến ngày
nay, bao nhiêu sự vật trong mười phương, không có gì là chẳng thấy, không có gì
là chẳng biết, không có gì là chẳng nghe. Được Nhất-thiết Trí có thể gọi là
sáng vậy.”
Chương 16
Bỏ ái Dục Tất
Đắc Đạo
Đức Phật dạy:
“Người ôm giữ lòng ái dục chẳng thấy được Đạo, ví như nước đã lóng trong
lại lấy tay khuấy lên, khiến những người đến xem đều không thấy được bóng của
họ. Người đời vì bị ái dục xáo trộn, làm cho cấu trược trong tâm nổi dậy, nên
chẳng thấy được Đạo. Sa-môn các ông phải xả bỏ ái dục, cấu bẩn ái dục hết sạch thì
có thể thấy được Đạo!”
Chương 17
Ánh Sáng Đến,
Bóng Tối Tan
Đức Phật dạy:
“Người thấy được Đạo ví như kẻ cầm đuốc đi vào phòng tối, bóng tối lập tức
tan biến, chỉ còn lại ánh sáng. Học Đạo mà thấy được chân lý thì vô minh liền dứt,
ánh sáng sẽ thường còn.”
Chương 18
Ý Niệm Và Mọi
Thứ Vốn Là Không
Đức Phật dạy:
” Pháp của Ta là nghĩ, nghĩ mà không nghĩ; là làm, làm mà không làm; là
nói, nói mà không nói; là tu, tu mà không tu. Kẻ biết thì gần, người mê thì xa;
đường ngôn ngữ đứt hết, chẳng bị vật gì ràng buộc; sai đi một ly ắt mất trong
khoảnh khắc.”
Chương 19
Quán Xét Cả
Thật Lẫn Giả
Đức Phật dạy:
“Quán trời đất, nghĩ là chẳng phải thường; quán thế giới, nghĩ là chẳng
phải thường; quán linh-giác tức là Bồ-đề; hiểu được như thế thời đắc Đạo rất chóng
vậy.”
Chương 20
Suy Ra Cái
“Ta” Vốn Là Không
Đức Phật dạy:
“Nên nghĩ đến tứ đại trong thân, mỗi thứ tự nó có tên, không có cái nào là
‘ta’ cả. Cái ‘ta’ đã không có thì nó chỉ như huyễn như hóa mà thôi.”
Chương 21
Danh Vọng Hại
Người
Đức Phật dạy:
“Người theo tình dục mà truy cầu thanh danh, khi thanh danh rỡ ràng thì
thân đã chết rồi! Tham thứ thường danh ở đời mà chẳng học Đạo, thì chỉ uổng
công mệt xác. Ví như đốt hương, tuy người được ngửi mùi hương nhưng khi hương
kia cháy hết, thì thứ lửa hại thân liền theo sau.”
Chương 22
Tiền Của Và Sắc
Dục Mang Lại Đau Khổ
Đức Phật dạy:
“Đối với tiền của và sắc dục, người ta không bỏ được; ví như có chút mật
dính trên lưỡi dao, chẳng đủ cho một bửa ăn ngon, đứa bé liếm lấy ắt mắc cái họa
đứt lưỡi.”
Chương 23
Gia Đình Còn Tệ
Hơn Lao Ngục
Đức Phật dạy:
“Người ta bị vợ con và nhà cửa ràng buộc còn hơn cả lao ngục. Lao ngục còn
có thời kỳ phóng thích, vợ con không một ý nghĩ xa lìa; há chẳng sợ tình ái
cùng sắc dục lôi cuốn? Dẫu có cái họa sa nơi miệng hùm, lòng cũng cam chịu. Vì
tự đắm mình nơi lầy lội nên gọi là phàm phu; vượt qua được cửa ải này là bậc
La-hán xuất trần.”
Chương 24
Sắc Dục Chướng
Ngại Đường Đạo
Đức Phật dạy:
“Trong các thứ ái dục, không gì đáng ngại bằng sắc dục. Lòng ham thích sắc
đẹp to lớn không gì sánh bằng. May thay, chỉ có một mình nó mà thôi. Nếu có hai
thứ như thế thì khắp thiên hạ không ai có thể tu Đạo được cả!”
Chương 25
Lửa Dục Đốt
Người
Đức Phật dạy:
“Người ham mê ái dục ví như kẻ cầm đuốc đi ngược gió, tất sẽ mắc phải nạn
cháy tay.”
Chương 26
Thiên Ma Quấy
Nhiễu Phật
Thiên-thần hiến
ngọc-nữ cho Phật, toan phá hoại ý chí của Ngài. Đức Phật nói: “Những túi
da chứa đồ ô uế, các ngươi đến đây làm gì? Đi ngay! Ta chẳng dùng đâu.”
Thiên-thần càng
thêm kính nể và nhân đó hỏi Phật về ý Đạo. Phật giảng nói xong, Thiên-thần liền
đắc được quả Tu-đà-hoàn.
Chương 27
Không Chấp
Trước Tất Đắc Đạo
Đức Phật dạy:
“Người hành Đạo ví như khúc gỗ dưới nước, theo dòng mà trôi. Nếu nó chẳng
tấp vào hai bên bờ, chẳng bị người ta vớt lấy, chẳng bị quỷ thần ngăn trở,
chẳng bị nước xoáy giữ lại, cũng chẳng bị mục nát, Ta cam đoan rằng khúc gỗ này
nhất định sẽ ra đến biển. Người học Đạo nếu chẳng bị tình dục làm mê hoặc,
chẳng bị các thứ tà vạy quấy nhiễu, lại tinh tấn tu pháp Vô-vi; Ta cam đoan
rằng người này tất sẽ đắc Đạo.”
Chương 28
Đừng Theo
“Con Ngựa” Ý Niệm
Đức Phật dạy:
“Phải thận trọng, chớ tin ý ông; ý của ông không thể tin được. Phải thận
trọng, chớ gần gũi sắc dục; gần gũi sắc dục tất sanh họa. Chứng được A-la-hán rồi
mới có thể tin được ý ông.”
Chương 29
Quán Tưởng Chân
Chánh Thắng Được Sắc Dục
Đức Phật dạy:
“Hãy thận trọng, đừng nhìn ngó nữ sắc, cũng đừng nói năng với họ. Nếu phải
nói chuyện với họ, hãy chánh tâm nhớ nghĩ: ‘Ta là bậc Sa-môn sống ở đời ô
trược, phải như hoa sen chẳng bị bùn làm ô uế.’ Tưởng người già như mẹ, người
lớn như chị, kẻ nhỏ như em, đứa bé như con; rồi sanh lòng độ thoát thì mới diệt
được niệm xấu.”
Chương 30
Lánh Xa Lửa Dục
Đức Phật dạy:
“Người hành Đạo cũng giống như cỏ khô, lửa đến phải tránh. Người tu Đạo
thấy sự dục lạc tất phải tránh xa.”
Chương 31
Tâm Vắng Lặng,
Dục Vọng Dứt
Đức Phật dạy:
“Có người lo lòng dâm dục chẳng dứt được, muốn tự đoạn âm. Phật bèn bảo
rằng: ‘Đoạn âm không bằng đoạn tâm. Tâm như vị công-tào; nếu công-tào nghỉ, thì
kẻ tòng sự đều nghỉ. Tà tâm chẳng dứt, đoạn âm ích gì?'”
Đức Phật vì đó
mới nói bài kệ:
“Dục sanh
từ ý ông,
ý do tư tưởng
sanh.
Cả hai tâm vắng
lặng,
Phi sắc cũng
phi hành.”
Đức Phật dạy:
“Bài kệ này là do Đức Phật Ca-Diếp nói.”
Chương 32
Không Còn Cái
“Ngã” Thì Hết Sợ Hãi
Đức Phật dạy:
“Người ta vì ái dục mà sanh lo, vì lo mà sanh sợ. Nếu xa lìa được ái dục
thì còn gì để lo, còn gì để sợ?”
Chương 33
Trí Huệ Và Sự
Sáng Suốt Phá Tan Chúng Ma
Đức Phật dạy:
“Người hành Đạo ví như một người chiến đấu với muôn người; mang giáp ra
cửa, hoặc có ý khiếp nhược, hoặc nửa đường rồi lui, hoặc chống cự đến chết,
hoặc đắc thắng mà về.
Bậc Sa-môn học
Đạo phải giữ lòng bền vững và tinh tấn lướt tới, chẳng sợ cảnh trước, phá diệt
bọn ma, chứng được Đạo-quả.”
Chương 34
Giữ Trung Dung
Tất Đắc Đạo
Có thầy Sa-môn
ban đêm tụng kinh Di-Giáo của Phật Ca-Diếp, giọng nghe có vẻ buồn thảm, hối hận
muốn thụt lùi.
Đức Phật hỏi
thầy: “Trước kia, ông ở nhà từng làm nghề gì?”
Đáp rằng:
“Thưa, con thích gảy đàn cầm.”
Phật hỏi:
“Dây đàn chùng thì sao?” Đáp rằng: “Thưa, thì không rền vang
được.”
“Dây đàn
căng thì sao”?” Đáp rằng: “Thưa, thì âm thanh đứt đoạn.”
“Chùng, căng
vừa chừng thì sao?” Đáp rằng: “Thưa, thì âm thanh phổ khắp.”
Đức Phật dạy:
“Bậc Sa-môn học Đạo cũng thế. Tâm, nếu giữ chừng mực thì Đạo có thể chứng
được. Đối với Đạo, nếu hấp tấp thì thân mỏi mệt; thân nếu mỏi mệt thì ý liền
sanh phiền não; ý nếu sanh phiền não thì hành liền thụt lùi; hành đã thụt lùi
thì tội tất thêm lên. Chỉ có thanh tịnh, an lạc thì Đạo mới không mất
vậy!”
Chương 35
Tẩy Sạch Cấu
Bẩn, Chỉ Còn Vẻ Sáng
Đức Phật dạy:
“Như người luyện sắt loại bỏ chất cặn rồi làm thành đồ dùng thì đồ dùng
được tinh hảo; người học Đạo từ bỏ tâm cấu nhiễm thì hạnh liền thanh tịnh vậy.”
Chương 36
Sự Chuyển Đổi
Thù Thắng
Đức Phật dạy:
1) “Người ra khỏi ác đạo, được làm người là khó; 2) đã được làm người, bỏ
thân nữ được thân nam là khó; 3) đã được thân nam, sáu căn đầy đủ là khó; 4)
sáu căn đã đủ, được sanh ra ở vùng trung tâm đất nước là khó; 5) đã sanh ra ở
vùng trung tâm đất nước, gặp Phật ra đời là khó; 6) đã gặp Phật ra đời, lại
được gặp bậc tu Đạo là khó; 7) đã được gặp Đạo, lại sanh lòng tin là khó; 8) đã
sanh lòng tin, lại phát tâm Bồ-đề là khó; 9) đã phát tâm Bồ-đề, mà đạt đến chỗ
vô tu, vô chứng là khó.”
Chương 37
Nhớ Nghĩ Đến
Giới Là Gần Với Đạo)
Đức Phật dạy:
“Phật tử ở cách Ta vài ngàn dặm mà nhớ nghĩ đến Giới của Ta, tất sẽ chứng
được Đạo quả; còn ở ngay bên phải bên trái Ta, tuy thường trông thấy Ta, nhưng chẳng
y theo Giới của Ta, thì rốt cuộc sẽ không đắc được Đạo.”
Chương 38
Có Sanh Tất Có
Diệt
Đức Phật hỏi
một vị Sa-môn: “Mạng người được bao lâu?”
Đáp rằng:
“Thưa, trong khoảng vài ngày.”
Đức Phật dạy:
“Ông chưa hiểu Đạo!”
Lại hỏi một vị
Sa-môn khác: “Mạng người được bao lâu?”
Đáp rằng:
“Thưa, trong khoảng một bữa ăn.”
Đức Phật dạy:
“Ông chưa hiểu Đạo.”
Lại hỏi một vị
Sa-môn khác: “Mạng người được bao lâu?”
Đáp rằng:
“Thưa, trong khoảng một hơi thở.”
Đức Phật dạy:
“Lành thay! Ông đã hiểu Đạo rồi vậy!”
Chương 39
Sự Dạy Bảo Vốn
Không Phân Biệt
Đức Phật dạy:
“Người học Đạo Phật, đối với những lời Phật nói đều phải nên tín thuận. Ví
như ăn mật, trong ngoài đều ngọt; kinh điển của Ta cũng vậy.”
Chương 40
Tâm Phải Thực
Hành Theo Đạo
Đức Phật dạy:
“Bậc Sa-môn hành Đạo đừng như con trâu kéo xay, tuy thân hành Đạo nhưng
tâm lại chẳng theo Đạo. Nếu tâm theo Đạo thì cần gì hành Đạo?”
Chương 41
Ngay Thẳng Dứt
Trừ Dục Vọng
Đức Phật dạy:
“Người hành Đạo ví như con trâu chở nặng đi trong bùn sâu. Trâu hết sức
mỏi mệt, chẳng dám nhìn phải ngó trái; ra khỏi chỗ bùn lầy rồi mới được thư
thả. Bậc Sa-môn phải quán tưởng tình dục còn hơn cả bùn lầy. Phải trực tâm niệm
Đạo thì mới có thể thoát được sự khổ.”
Chương 42
Hiểu Được Cõi
Đời Là Hư Huyễn
Đức Phật dạy:
“Ta xem ngôi vị Vương, Hầu như bụi qua kẽ hở; xem vàng ngọc quý báu như
ngói gạch vỡ; xem y phục bằng tơ lụa như vải thô; xem đại thiên thế giới như
một hạt ha; xem nước hồ A-nậu như dầu thoa chân.
“Xem môn
phương tiện như đống châu báu hóa hiện; xem Vô-thượng Thừa như giấc mộng vàng
lụa; xem Phật Đạo như hoa trước mắt; xem Thiền Định như trụ Tu-di; xem Niết-bàn
như ngày đêm đều thức; xem sự đảo và chánh như sáu con rồng múa lượng; xem sự
bình đẳng như một chân-địa; xem sự hưng hóa như cây cối bốn mùa.”
Hết chương 42 trọn bộ
