Thích Nguyên Hùng Việt dịch
Là
con người, chúng ta có khuynh hướng bám víu vào đời sống
của chính mình. Nhà Phật gọi đó là chấp thủ. Do đó, chúng
ta thường tránh né nghĩ về- quá trình đi đến- cái chết
của chúng ta. Sogyal Rinpoche nói rằng, chúng ta hoặc trốn chạy
cái chết, hoặc chúng ta thờ ơ không nghĩ về nó và cho đó
là lẽ tự nhiên.Tuy
nhiên, Rinpoche nói, sự chết đối với chúng ta lại là giây
phút quan trọng nhất trong đời sống của mình.Rinpoche
(tiếng Tây tạng có nghĩa là:“vật báu” ) là tác giả của
cuốn sách “Tạng thư sống chết”. Cuốn sách này đã được
bán 1 triệu 500 bản ngay lần xuất bản đầu tiên và gần
đây đã được tái bản lần thứ 10.Rinpoche
sẽ có mặt ở Salt Lake vào ngày thứ ba để cống hiến một
bài pháp thoại có tên là: “Lời khuyên chân thật trong mọi
lúc của cuộc sống”. Buổi nói chuyện sẽ bắt đầu vào
lúc 7 giờ tối tại nhà hát lớn Grand số 1575 S. State thuộc
phía nam trường đại học Salt Lake, Campus, với giá 20$ 1 vé
.Ông
Patrick Gaffney, người cộng sự với Rinpoche gần 30 năm qua
và cũng là người nhuận văn cuốn sách đã giải thích: “Điều
mà Rinpoche lưu ý là chúng ta xem cái chết như một mất mát
và thất bại”. Nhưng theo quan điểm của nhà Phật, Gaffney
nói, cái chết không phải là một bi kịch mà là một cơ hội
để chuyển hoá. Rinpoche viết trong cuốn sách của mình: “Đối
với người nào biết chuẩn bị và thực hành thì cái chết
đến với họ không phải là một thất bại mà là một sự
thành công, sự trọn vẹn và là giây phút vinh quang nhất của
một đời người.Theo
quan điểm của nhà Phật, tầm quan trọng của giây phút tiến
gần cái chết là làm thế nào để bản ngã tâm thức và
các ảo giác của nó chết dần đi và giác ngộ có thể đạt
đến. Một con người mà tâm thức của họ không bao giờ
học hỏi và thực hành để hiểu thế nào là bản tâm thì
có lẽ sẽ không có cơ hội để giác ngộ, Rinpoche nói như
vậy.Ông
còn nói, qua quá trình học hỏi để biết chết ra sao con người
cũng biết được cách sống như thế nào.“Thỉnh
thoảng, khi tôi dạy những điều này”, ông viết, “một
người nào đó chạy đến bên tôi và nói ‘Tất cả những
điều này dường như quá hiển nhiên, tôi thừa biết! Hãy
nói cho tôi những điều mới hơn’. Khi đó tôi nói với người
ấy rằng : ‘Anh đã thật sự hiểu và nhận thức được
bản chất của vô thường chưa? Anh đã thể ngộ nó vào trong
từng suy nghĩ, hơi thở và từng giây phút mà đời sống của
anh đã thay đổi chưa?“Hãy
tự hỏi bản thân mình hai câu hỏi sau:1.
Vào giây phút tôi đang hấp hối, tôi có luôn nhớ mọi người
và mọi thứ và đối xử với tất cả bằng lòng từ hay
không?
2.
Sự hiểu biết của tôi về cái chết và vô thường có trở
nên cấp bách và mảnh liệt đến độ tôi đã dành hết thì
giờ cho việc theo đuổi sự giác ngộ chưa?Nếu
bạn có thể trả lời ‘có’ cho cả hai câu hỏi này thì
bạn đã thực sự hiểu được vô thường”.
“Nếu
chúng ta không thực sự hiểu biết được vô thường, Rinpoche
nói tiếp, thì chúng ta xem sự thay đổi (vô thường) cũng
tương tự như là sự mất mát và khổ đau. Chúng ta đã đổ
công sức cố gắng để trở nên được bảo vệ an toàn và
càng được an toàn hơn. Và thế rồi đời sống của chúng
ta tiếp tục trôi lăn đi, trừ phi một căn bệnh ngặt nghèo
hay một tai nạn nào đó bất ngờ ập đến và làm chúng ta
choàng tỉnh ra khỏi cơn mê muội đó. Thay vì thế, Ngài nói
tiếp, chúng ta nên chấp nhận tất cả những thay đổi dù
rất nhỏ trong đời sống của chúng ta – cũng có thể xem
những sự thay đổi đó là những cái chết nhỏ – bởi vì
sự sống là đi dần đến cái chết (Sanh tử tương tức).Học
cách buông xả chính là chúng ta đã học thế nào là cách
sống thực sự, Rinpoche viết : “Và đây là những bi kịch
và trớ trêu khi chúng ta cố nắm giữ mọi thứ, bởi vì không
những điều đó chúng ta không thể làm được mà còn làm
cho chúng ta rất đau khổ khi chúng ta tìm cách để trốn tránh
nó”.Nhà
Phật tin tưởng rằng việc hành thiền mỗi ngày có thể giúp
con người biết buông xả để hiểu rằng ‘tại sao chúng
ta có mặt ở đây và nên hành động như thế nào’ để
có thể đạt được nhận thức sáng tỏ vào lúc chết. Trong
cuốn sách ‘Tạng thư sống chết’ Rinpoche đã mô tả phương
pháp thực hành Phowa, hay sự chuyển hoá tâm thức, mà một
người đang hấp hối có thể thực tập được hay nhờ bạn
bè, thân nhân của người hấp hối thực tập giúp họ.“Hàng
ngàn người đã có cái chết rất thanh thản nhờ vào sự
mầu nhiệm của phương pháp thực tập Phowa này”. Rinphoche
đã viết như vậy.Một
bác sĩ chuyên khoa ở vùng Salt Lake, bà Liselot Bergen, cách đây
20 năm đã gặp ngài Sogyal Rinpoche lần đầu tiên ở Amsterdam.
Bà đã bỏ ra 7 năm liên tiếp của đời bà sau lần gặp gỡ
đó đề nghiên cứu đạo Phật, sau đó chuyển sang nghiên
cứu đạo LDS Church – và bây giờ bà đang tiếp cận sự
sống và cái chết của cuộc đời mình xuyên qua một lăng
kính độc nhất vô nhị là kết hợp niềm tin của hai tôn
giáo : đạo Phật và đạo LDS. “Bản tâm, theo nhà Phật,
chính là cái mà tôn giáo khác gọi là God (Thượng đế), bà
Bergen nói, Ngài Rinphoche nó rằng nhà Phật không hề nói về
khái niệm Thượng đế nhưng đã nói về con đường để
đi đến đó”.Bà
nói tiếp, con người chúng ta thường đến và tiếp xúc với
thế giới và cuộc sống xung quanh ta với một ‘tâm hồn
tham lam’ (tham tâm). Một tâm hồn tìm kiếm sự hiểu biết
chỉ qua kiến thức, một tâm hồn tìm kiếm sự che chở và
làm hài lòng cho chính nó trước tiên. Cái bản ngã ấy, bà
Bergen nói, nó không đáng tin cậy, không chân thật và không
có tình thương yêu.Bà
nói, chính cái tâm hồn này làm chúng xa rời Thượng đế,
tuy nhiên, bằng cách thực hành thiền hằng ngày, chúng ta có
thể giữ cho tâm thức của chúng ta yên tĩnh, và sau đó, khi
chúng ta đạt đến định tâm, chúng ta sẽ nghe được tiếng
nói chân thật từ niềm tâm thức, đó chính là Thượng đế,
và đó cũng chính là chân tâm.Bergen
và tổ chức Arts Organization mà bà giúp đỡ thành lập ra sẽ
đưa Ngài Rinpoche đến Utah. Tổ chức này cũng đã thoả thuận
với Ngài văn bản hợp đồng xin phép đưa ra những ý tưởng
của Ngài in lên trên những chiếc ly uống nước hoặc lên
áo sơ mi. Tiền bản quyền tác giả sẽ chuyển đến Rigpa,
một mạng lưới quốc tế của các nhóm và trung tâm Phật
tử sáng lập. Rigpa là chương trình săn sóc tâm linh, thường
tổ chức các hội nghị cho quần chúng, cho các nhân viên tế
bần, cho các bác sĩ chuyên khoa… nói về việc chuẩn bị
cho cái chết và săn sóc tâm linh khi sắp hấp hối và những
tâm hồn đau khổ.
(Theo
The Deseret News)
