Phật Pháp Cho Tất Cả Mọi Người

Phra
Ajaan Lee Dhammadharo (1907-1961) là một trong những vị tỳ kheo
theo truyền thống tu khổ hạnh trong rừng của Thái Lan bậc
nhất. Cuộc đời Ngài ngắn ngủi nhưng đầy biến động.
Nổi tiếng là vị thầy đạo hạnh và có khả năng thần
thông, Ngài là người đầu tiên đã đem truyền thống tu khổ
hạnh ra khỏi những cánh rừng thuộc lưu vực sông Mê-kông,
để hòa nhập vào xã hội hiện đại ở ngay trung tâm Thái
Lan. 

Một
năm trước khi mất, Ngài phải nằm viện hai tháng vì bệnh
tim. Nhân cơ hội này, Ngài đã đọc cho đệ tử ghi chép lại
cuộc đời Ngài. 

___________

Bài
Pháp này nhắc nhở các bạn về một số điều Phật dạy,
như một cách để sách tấn, khuyến khích các bạn chăm chỉ
thực hành đúng theo lời Phật dạy. Những lời dạy đó được
gọi là Pháp. Pháp để tôn trang cho tâm. Pháp cũng là phương
tiện để phát triển các chức năng của tâm. Bài Pháp này
dựa trên Patimokkha (Giới Luật Tỳ kheo), nói về những bổn
phận mà các vị tăng sĩ xuất gia theo Phật phải tuân giữ,
nhưng chúng cũng áp dụng cho hàng cư sĩ. Cư sĩ tại gia
có thể tu tập, gìn giữ các giới luật này để rèn luyện
thành người tốt hơn, để có thể trở thành tai, mắt, chân,
tay, trong việc gìn giữ đạo pháp, giúp đạo pháp được
phát triển. 

Những
giới luật này, áp dụng cho tất cả mọi người, có thể
chia làm các phần chính như sau:

Thứ
nhất: Anupavado. Đừng tìm lỗi người khác. Có nghĩa là đừng
nói xấu về người khác, đừng xuyên tạc, đừng nói điều
gì gây chia rẽ. Đừng nói sai trái về người khác, hay khuyến
khích người khác làm điều đó. Đừng trách móc, la mắng
nhau. Thay vì tìm lỗi người, ta hãy tự thấy lỗi mình. Đó
là giới luật. Dầu là hàng tu sĩ hay cư sĩ đều có thể
gìn giữ theo giới luật này ở bất cứ nơi đâu, bất cứ
lúc nào.

Thứ
hai: Anupaghato: Đừng ghét bỏ lẫn nhau. Thường khi chung
sống, không phải mọi người đều cư xử giống nhau. Có
người biết cách cư xử khéo léo, người khác lại cư xử
thô lỗ – chứ không phải là do ác ý, hãy nhớ điều đó.
Về thể chất cũng thế, có người siêng năng, đầy sinh lực;
kẻ khác thì yếu đuối, hay bệnh hoạn. Về lời nói
thì có người khéo léo, người không. Người nói nhiều, kẻ
lại rất kiệm lời; kẻ thì ba hoa đủ chuyện trên trời
dưới đất, người chỉ thích bàn chuyện Phật pháp; kẻ
thì thường nói sai, người hay nói đúng. Đó được coi là
sự không tương ưng. Khi điều này xảy ra, tất nhiên
sẽ có mâu thuẫn, xung đột ở một mức độ nào đó. Nếu
có những điều này xảy ra trong chúng, khi chúng ta cùng sống
trong Pháp, chúng ta không nên để tâm. Chúng ta cần tha
thứ cho nhau, cần rửa sạch những tỳ vết khỏi tâm ta. Vì
sao? Vì nếu không, ta sẽ trở thành ganh tỵ, soi mói, thù hằn
nhau. Hành động tha thứ được coi là quà tặng của tâm từ.
Nó khiến ta không chấp giữ điều chi, không canh cánh bên
lòng điều gì, không bị thứ chi gây phiền não – đó là
những người không mang lòng hằn thù. Dầu đôi khi có sai
trái, có lầm lỗi, chúng ta vẫn tha thứ lẫn nhau. Chúng ta
cần nên có lòng thương yêu, tử tế, cảm thông với tất
cả mọi người quanh ta, càng nhiều càng tốt. Đó được
gọi là anupaghato. Đó là một phần trong quá trình tu
tập làm người Phật tử, dầu ở tại gia hay chốn thiền
môn.

Thứ
ba: Patimokkha samvara: Hành động như thế nào để giúp ta đến
gần cửa vào Niết Bàn hơn. Cửa vào Niết Bàn là gì? Patimokkha.
Mukha có nghĩa là cửa vào. Mokkha nghĩa là giải thoát. Hãy ngồi gần đồ ăn để miệng ta được ăn. Đừng
ngồi xa quá, ta sẽ khó ăn được. Ngồi đủ gần để
sự giải thoát ở trong tầm tay, để ta có thể với tới
thực phẩm. Nói cách khác, bất cứ hành động gì giúp ta
đến gần hơn với đạo pháp, thì ta cần phải hành động
như thế. Gần với đạo pháp có nghĩa là đi theo con
đường đạo. Người cư sĩ cũng có con đường đạo
của mình, giống như hàng xuất gia có con đường đạo của
họ.

Tuy
nhiên người cư sĩ có thể thực hành con đường đạo của
mình theo hai cách. Cách đầu tiên là gìn giữ năm giới: không
giết hại; không trộm cắp; không tà dâm – đây là điều
giúp ta sống đạo đức; không nói dối; và không sử dụng
những chất làm say. Đó là một cách sống đưa ta đến gần
với Niết Bàn. Cách sống đạo thứ hai đối với người
cư sĩ là giữ tám giới luật. 

Còn
đối với các sa di và các vị tỳ kheo thì phải giữ mười
hay 227 giới luật. Ngoài ra, họ cũng không được bỏ qua bất
cứ hành động tốt lành nào mà họ có thể làm được. Đó được gọi là acara-gocara-sampanno. Đừng đi ra ngoài những
giới luật đó, làm tổn hại chính bản thân mình. Nói
cách khác, đừng để thân, lời nói, ý của mình phạm vào
các giới luật đó. Đừng thân cận với kẻ ác, những người
hành động không kiềm chế. Đừng nghe theo những người không
có phẩm hạnh. Đừng để tâm vướng bận vì họ. Hãy nghĩ
đến những thiện hữu, những người mà hành động hợp
với những điều tốt đẹp mà ta đang muốn phát triển. Đó
là con đường đạo. Bất cứ ai hành động như thế được
gọi là đã sống theo Patimokkha, gần ngay cửa Niết Bàn.

Thứ
tư Mattaññuta ca bhattasmim: Ăn uống điều độ. Ở đây
chúng ta chỉ nói đến thực phẩm vật chất. Có ba cách ăn
uống thông thường. Trước hết là tham ăn. Dầu bụng đã
no, nhưng tâm còn đói. Miệng đã no, không thể nuốt trôi
nữa, nhưng tâm vẫn muốn ăn nữa. Đó được gọi là tham
ăn. Đừng đế tánh tham ăn làm chủ bạn.

Cách
thứ hai là ăn uống một cách tự tại. Bạn nhận lãnh những
gì có trong bát của mình, và không ăn gì ở ngoài bình bát.
Hay bạn chỉ ăn những gì có trước mặt, trong tầm tay. Không
đòi hỏi những gì ở xa tầm tay. Không biểu lộ băng cử
chỉ, bằng mắt, hay bằng nét mặt rằng bạn muốn ăn thêm
nữa. Chỉ ăn những gì trong dĩa, hay trong bát của bạn. Đó
được gọi là ăn uống một cách tự tại.

Cách
thứ ba là ăn uống tiết độ. Đó là một cách ăn uống nền
nếp, tốt đẹp trong đạo và cả ngoài đời. Một ví dụ
điển hình là Đại đức Sivali. Sư luôn ăn uống tiết độ.
Sư thường nhận được rất nhiều vật phẩm cúng dường.
Sư có nhiều của cải. Của cải đó có được là nhờ sự
tiết độ. Đại đức Sivali đã làm như thế này. Khi Sư được
cúng dường vải vóc, Sư không hề mặc những vải vóc đó,
mà Sư đem tặng cho người khác. Khi được cúng dường thực
phẩm, Sư cũng không dùng chúng, cho đến khi Sư có thể cúng
dường lại cho ai đó. Bất cứ tứ vật dụng nào mà Sư được
nhận – thực phẩm, quần áo, chỗ ở, hay thuốc men, không
kể ít hay nhiều – một khi đã thuộc sở hữu của Sư, Sư
sẽ không sử dụng cho đến khi Sư đã có thể chia sẻ chúng
với những người chung quanh. Khi nhận nhiều, Sư chia sẻ với
nhiều người. Khi nhận ít, sư vẫn cố gắng chia sẻ. Kết quả đem đến cho Sư bao điều lợi ích. Thân hữu yêu
mến sư, các chúng quý trọng sư, ân cần với sư. Đó là
lý do tại sao người ta nói rằng sự rộng rãi kết nối thân
hữu, và xóa bỏ bạn thù. Đó là công đức mà Đại đức
Visali đã tạo nên. Khi ngài qua đời và được tái sinh
trong một đời sống đầy đủ, sung túc, không bao giờ ngài
phải chịu đói khổ. Ngay cả khi ngài đi đến những nơi
hoang vu, nơi khó có thực phẩm, ngài cũng không phải chịu
đựng thiếu thốn, vất vả.

Câu
chuyện này dạy chúng ta rằng, bất cứ chúng ta có gì, chỉ
nên sử dụng một phần ba của cải đó, và hãy cho đi hai
phần ba còn lại. Những gì có thể cho thú vật, ta cho chúng,
những gì có thể chia sẻ với người, ta dành cho người.
Phần mà chúng ta có thể chia sẻ với bạn đạo, hãy cúng
dường với trái tim trong sáng. Đó là ý nghĩa của việc sử
dụng một cách tiết độ. Chúng ta sẽ cảm thấy thân tâm
nhẹ nhàng khi làm được như thế. Khi tái sinh, chúng ta sẽ
không phải chịu đói nghèo. 

Cách
sống này không chỉ làm tốt đẹp cho đạo, mà đối với
xã hội nói chung cũng thế. Đó là phương tiện hữu hiệu
nhất để chống khủng bố. Nó giúp chống khủng bố như
thế nào? Khi người ta không còn nghèo khổ, người ta không
dễ bị khích động. Nguyên nhân đưa đến khủng bố là gì?
Một phần do người ta đói nghèo, không nơi nương tựa, không
ai chăm sóc. Khi đó, con người dễ suy nghĩ rằng, “Tôi khổ,
thì mọi người khác cũng phải khổ theo…” Cách suy
nghĩ đó là do con người còn nghèo đói và thiếu thốn. Nhưng
tại sao họ đói nghèo? Vì còn có những người chỉ biết
lo cho bản thân. Họ không biết chia sẻ với đám đông. Do đó số đông nghèo khó sẽ nổi giận, sẽ trở thành khủng
bố.

Như
thế khủng bố là do lòng tham lam, ích kỷ, không biết chia
sẻ những gì ta có.

Nếu
có mười đồng, chúng ta có thể cho chín, và chỉ ăn những
gì mà đồng tiền còn lại có thể mua. Được thế,
ta sẽ có biết bao bạn bè. Sẽ có tình thương, hòa bình và
phát triển. Tại sao? Vì khi con người có đủ ăn, có nơi
trú ngụ, có thể an tâm thì tại sao họ lại phải dấn thân
vào những lập trường chính trị phức tạp?

Đó
là lý do tại sao Đức Phật dạy chúng ta rằng tiết độ
trong sự hưởng thụ là việc tốt lành, cao thượng, đáng
trân quý. Khi chúng ta thực hành được như thế là chúng ta
đã sống đúng theo tinh thần của mattaññuta ca bhattasmim. Đó
là chúng ta đã tu đúng, đã thực hành đúng, để đem lại
lợi ích cho bản thân và cho người khác. 

Thứ
năm, Pantañca sayanasanam: Đừng làm người lăng xăng. Bất cứ
bạn sống ở đâu, hãy sống tĩnh lặng, an bình. Đừng gây
chuyện hay, ‘hùa theo’ với những người khác trong nhóm.
Đừng dây vào những vấn đề phải tranh cãi, trừ khi đó
là việc chẳng đặng đừng. Khi bạn đã tu tập, hiểu
được bổn phận của mình rồi, thì hãy tìm nơi vắng vẻ,
yên tĩnh để sống, để hành thiền. Nếu sống trong
chúng, thì hãy thân cận với các chúng thích tĩnh lặng. Khi sống một mình, ở nơi vắng vẻ, hãy là người trầm
lắng. Khi sống trong chúng, hãy là người tĩnh lặng. Chỉ
thâu nhận những gì tốt đẹp, an lành mà chúng bạn đạo
có thể mang đến cho bạn. Khi sống một mình, đừng
lăng xăng, bận rộn. Hãy trầm lắng trong hành động, lời
nói và tâm ý. Khi sống với nhóm – dù hai hay ba người – đừng
dây vào những việc tranh cãi, vì ở đâu có tranh cãi, ở
đó không có an tĩnh. Hành động của bạn lúc ấy khó
thể tự tại, vì bạn phải náo động. Lời nói của
bạn sẽ không được êm dịu. Tâm ý của bạn – đầy những
ý nghĩ giận hờn, oán trách – thì không thể an bình. Và điều
đó sẽ là nguyên nhân dẫn ta đến bao nghiệp xấu. Khi bạn
sống trong một cộng đồng – khoảng từ 4 đến 99 người
trở lên – bạn phải biết chắc đó là một cộng đồng hòa
hợp, không có tranh chấp, cãi vả, không ai muốn làm tốn
thương hay gây đau đớn cho ai. Cộng đồng đó phải hòa hợp
để tu tập giới luật và Phật pháp. Một cộng đồng có
kỷ luật, văn minh, nhắm đến việc phát triển cho tất cả
mọi thành viên. Đó là bổn phận của người con Phật, phải
sống theo lời Phật dạy. Đó được gọi là patañca sayanasanam:
tạo ra nơi thanh vắng để sống, để thân tâm được an lạc. 

Thứ
sáu, Adhicitte ca ayogo: Đừng dễ duôi. Hãy tinh tấn trong việc
hành thiền để đạt được định. Hãy thường xuyên định
tâm, hành thiền, để làm gương tốt cho chúng noi theo. Khi
tham vấn đạo, hãy tìm những lời dạy làm thế nào để
phát triển chủ đề thiền quán. Hãy trao đổi về những
lợi ích của việc hành thiền. Thực tập tẩy sạch những
uế nhiễm trong tâm. Làm được như thế, là bạn đang đi
trên con đường tiến tới trạng thái tâm cao thượng.

Sâu
xa hơn nữa là khi tâm đã được giải thoát khỏi mọi chướng
ngại, đã vào được định, không còn dao động lên xuống.
Tâm đã ổn định, kiên cố, mạnh mẽ, không còn gì có thể
làm uế nhiễm nó. Đó được gọi là adhicitte ca ayogo, nguyện
đạt được tâm giải thoát. Vì thế đừng dễ duôi. Hãy
luôn tu hành miên mật. 

Etam
buddhanasasanam: Khi bạn làm được những điều này, là bạn
đã sống theo lời Phật dạy. Đây là những lời Phật
đã dạy, từ kim khẩu Phật. Vì thế tất cả chúng ta đều
phải cố gắng để thực hành những lời ấy nơi bản thân. Nếu bạn đã thấm nhuần những lời dạy này, bằng tâm chân
thật, trọn lành, thì dù bạn chưa thể giải thoát tâm hoàn
toàn khỏi khổ đau, thì ít nhất bạn cũng đang tự vun trồng,
phát triển tâm theo đúng hướng. Những hành động bất thiện
của bạn sẽ ngày càng bớt, và những tánh thiện mà bạn
chưa có được sẽ phát khởi thay vào đó. Trong khi các tánh
thiện bạn đã có, sẽ ngày càng tăng trưởng, nở hoa.

Giờ
bạn đã được nghe bài Pháp này, hãy chiêm nghiệm và thực
hành. Hãy rèn luyện bản thân để sống đúng theo lời Phật
dạy. Làm được như thế rồi, thì bạn sẽ được hạnh
phúc, thịnh vượng, tâm bạn ngày càng tăng trưởng trong lời
Phật dạy.

Thanissaro
Bhikkhu 

(Chuyển
ngữ từ tiếng Thái)

(http://www.accesstoinsight.org/lib/thai/lee/everyone.html)
4/2009