Thích Đạt Ma Phổ Giác
Gia đình, nhà trường và xã hội luôn có sự liên quan mật thiết với nhau. Nếu muốn các em vào đời không bị sự vẩn đục của các cái xấu tác động thì cha mẹ cần phải quan tâm đến con em mình nhiều hơn, không thể giao đứt trách nhiệm cho nhà trường hay quy kết, đổ lỗi cho xã hội. Vấn nạn lớn trong thời đại phát triển hội nhập toàn cầu là con ma game độc hại, con nghiện ma túy, rượu chè be bét, cướp bóc, cờ bạc, mãi dâm và lãng phí. Các tệ nạn xã hội trên làm cho nhân loại điêu đứng, điên đảo, si mê, sa ngã, ảnh hưởng, tác hại lớn đến đạo đức, nhân cách sống khiến con người bị tha hóa, làm thiệt hại lớn lao về con người, tài sản và tinh thần. Từ xa xưa, con người chỉ đối phó các tệ nạn do rượu gây ra vì nó là chất gây say làm mất tự chủ khi ta chè chén qúa trớn. Trộm cướp hiếp dâm, bạo hành gia đình gây rối trật tự công cộng. Tai nạn giao thông là từ sự nghiện rượu mà ra. Xã hội ngày nay phải đối phó thêm nhiều tệ nạn lớn nữa là ma túy và con ma game độc hại. Rượu tác hại một, ma túy và ma game độc hại, tác hại gấp trăm ngàn lần. Chính vì sự tác hại mạnh mẽ của những thứ này nên chúng ta cần phải nói không với rượu, ma túy và ma game độc hại.
Một con người bạc nhược bị tha hóa bởi các độc tố đó, một đất nước sẽ bị suy đồi khi có nhiều người như vậy. Người Phật tử may mắn hơn khi ý thức được lời dạy của Thế tôn giúp chúng ta vượt qua cạm bẫy cuộc đời nhờ gìn giữ năm điều đạo đức, do đó sống có yêu thương và hiểu biết hơn. Người nào nghiện một trong ba thứ này sẽ tự hủy hoại chính mình, làm tổn hại gia đình và tha hóa xã hội. Bậc làm cha mẹ ý thức được trách nhiệm của mình thì hãy quan tâm, chăm sóc con cái nhiều hơn, nên phối hợp chặt chẽ với nhà trường và đặc biệt phải có một thời khóa biểu rõ ràng cho các em. Phần lớn các em bị hư hỏng là do cha mẹ thiếu quan tâm, chăm sóc, lo chạy theo quyền lợi, danh vọng quá nhiều nên ít có thời gian gần gũi để quan tâm, lo lắng con cái; hễ con cái có yêu cầu gì thì cha mẹ cứ một bề đáp ứng mà không cần tìm hiểu nguyên nhân. Để hạn chế và giảm bớt các tệ nạn trên, các nhà lãnh đạo, nhà giáo dục, nhà tâm linh cần hội thảo đề xuất những biện pháp tích cực nhằm ngăn chặn, phòng ngừa. Cuộc sống của nhân loại luôn tìm cầu hạnh phúc và bình an nhưng lại không cố gắng trau giồi đạo đức để việc xấu lan tràn làm ảnh hưởng đến nhiều người. Sự sống của chúng ta luôn gắn bó theo chiều nhân duyên liên quan mật thiết với nhau. Một cá nhân dù tài giỏi đến đâu cũng không thể làm gì được nếu bị tách rời khỏi cộng đồng, xã hội. Con người có mối liên hệ chặt chẽ với gia đình và xã hội theo nguyên lý duyên khởi tương quan, tương sinh với nhau.
Thế giới của chúng ta có 5 loài cùng chung ở hay 6 đường luân hồi sinh tử. Trên loài người thì có thần A tu la và chư Thiên, thấp hơn loài người thì có súc sinh, quỷ đói và địa ngục. Nếu suy ngẫm cho kỹ, ta thấy trong con người cũng có đủ 5 loài. Ai có địa vị, quyền lực cao, lại giàu có mà luôn giúp dân chúng an cư, lạc nghiệp, luôn sống vì mọi người; tuy giàu có mà không tham lam, bỏn sẻn, sẵn sàng giúp đỡ mọi người trong mọi trường hợp, luôn mở rộng tấm lòng từ bi cao cả nên không có tâm sân giận, phiền muộn ai và sống có nhân cách, đạo đức tốt trên nền tảng có thương yêu và hiểu biết, thì đó là chư Thiên hiện tiền trên thế gian này mà ta chẳng phải tìm cầu đâu xa. Người có nhiều phước báu mà sân hận thì vô cùng nguy hiểm nếu người đó có quyền lực và địa vị cao. Một người có quyền lực cao khi cơn sân hận bộc phát vì tâm muốn chiếm hữu có thể hủy diệt nhiều người. Người thiếu phước báu dù có sân hận cũng không đủ khả năng để hại nhiều người. Nếu trong ta và mọi người có nhiều chất liệu A tu la thì chiến tranh liên tục xảy ra làm cho người và vật đau khổ trong triền miên khói lửa. Loài người là trung tâm điểm của vạn vật, nhìn lên thì có chư Thiên và A tu la, nhìn xuống thì có địa ngục, ngạ quỷ và súc sinh. Chúng ta thường chiêm nghiệm, quán chiếu sẽ thấy 5 loài đều có trong ta. Nếu tâm độc ác chuyên hại người, hại vật thì địa ngục hiện tiền và tâm ta luôn bị dày vò bởi các cảm xúc xấu ác. Thế giới loài người chúng ta và súc sinh là hai thế giới vật chất mắt thường có thể thấy được, còn 4 thế giới tinh thần chúng ta chỉ cảm nhận qua tâm thức của mỗi người như chư Thiên, A tu la, địa ngục và quỷ đói.
Trong mối liên hệ mật thiết với nhau trong bầu vũ trụ bao la này, các loài đều chịu sự chi phối theo điệp khúc trùng trùng duyên khởi. Khi con người phát triển nhanh thì kéo theo nhiều hệ lụy khổ đau. Để bảo tồn sự sống cho con người ta bắt buộc phải sát sinh, hại vật để nuôi sống thân này; do đó nhân quả báo ứng vay trả không có ngày cùng vì ăn nuốt lẫn nhau. Cho nên, thế giới lúc nào cũng xảy ra chiến tranh binh đao tàn sát lẫn nhau không có ngày thôi dứt là vì nhân giết hại mà ra. Chúng ta hãy nên nói không với rượu bia, ma túy và game độc hại. Vì sao vậy? Vì chúng có thể hủy diệt con người rất nhanh vì nghiệp si mê, đần độn hoặc tàn ác quá dã man. Từ ngàn xưa, khi con người có mặt trên trái đất này, rượu là một phương tiện giao tế, tiếp xúc qua lại nhằm thể hiện tình người gắn bó với nhau trong các lễ lộc. Dần dần con người lấy thú vui uống rượu làm nền tảng hưởng thụ, lâu ngày bị ghiền nên không bỏ được. Rượu và sắc đẹp là hai thứ tiêu biểu để phục vụ cho giới chức quan quyền giàu có, dần dà mọi người cũng bắt chước theo rồi cuối cùng trở thành thói quen của người đàn ông. Rượu nếu biết sử dụng đúng cách có thể làm cho máu huyết lưu thông, điều hòa cơ thể sảng khoái và giúp con người vượt qua cơn mệt mỏi sau một ngày làm việc vất vả; nhưng con người ta không biết dừng lại và uống quá nhiều nên trở thành thói quen nghiện rượu, do đó dẫn đến tác hại rất lớn. Khi say sỉn, con người mất khả năng sáng suốt nên không làm chủ được bản thân, do đó dễ gây ra nhiều tội lỗi. Uống rượu bia trong các cuộc vui là thói quen lâu đời phát xuất từ vua chúa, quan quyền ngày xưa, riết rồi lan dần và thấm nhuần trong dân gian. Tuy nhiên, điều đáng báo động ngày nay là chúng ta quá lạm dụng rượu bia trong đối nhân xử thế, giao dịch làm ăn, nên trở thành một tập tục cố hữu làm con người mệt mỏi, uể oải và làm cho nhân loại biến chất, thoái hóa một cách nhanh chóng.
Game độc hại còn nguy hiểm hơn, bởi nó thâm nhập quá sớm đối với giới trẻ trong nhà trường nên làm xao lãng việc học của các em. Vì đam mê quá, các em phải dối gạt cha mẹ, người thân, thầy cô giáo để chứng tỏ bản lĩnh mình là game chủ, dẫn đến bỏ ăn, bỏ ngủ. Những em nào không có phương tiện giúp đỡ của gia đình thì tìm cách lường gạt hoặc trộm cắp của người khác. Nhiều vụ án mạng giết người, cướp của xảy ra cũng vì đam mê game độc hại. Ngày nay, vấn nạn chơi game bạo lực làm ảnh hưởng lớn đến giới trẻ một cách trầm trọng, chứng tỏ nền giáo dục của chúng ta chưa được phù hợp với đời sống hiện tại. Muốn vượt qua những tệ nạn xã hội, chúng ta cần phải biết hổ thẹn đối với các sai lầm của mình. Còn nhỏ thì các em hãy cố gắng siêng năng, chăm chỉ học hành, vâng lời cha mẹ, quý kính thầy cô, nếu có chơi game thì chơi game lành mạnh nhưng phải có giờ giấc nhất định. Được như vậy, các em sẽ là người tốt trong hiện tại và mai sau, khi khôn lớn trưởng thành có khả năng vuông tròn trách nhiệm gia đình và đóng góp lợi ích thiết thực cho xã hội.
Nói dối gạt, nói láo, nói dóc là nguyên nhân dẫn đến bao điều tội lỗi. Tâm hồn trẻ thơ giống như tờ giấy trắng, nếu cha mẹ biết vẽ lên những bông hoa tươi đẹp thì rác rưởi hôi thúi sẽ không đủ sức làm tổn hại; như tờ giấy trắng mà chúng ta vẽ lên chúng những vết mực đen vô nghĩa thì tờ giấy đó không còn xài vào việc gì mà còn làm ảnh hưởng xấu đối với gia đình và xã hội. Hầu hết các trẻ em hư hỏng là do sự thiếu quan tâm của cha mẹ và thầy cô, hoặc các em đó mất cha hoặc mất mẹ, hay phương pháp giáo dục của nhà trường không phù hợp với cách sống bây giờ. Làm bậc cha mẹ hay thầy cô giáo, chúng ta hãy vì sự nghiệp và tương lai của các em mà cố gắng quan tâm, chăm sóc, chỉ dạy đúng cách để các em có được một nhận thức đúng đắn, không ỷ lại vào cha mẹ, thầy cô mà luôn vươn lên tự lực bằng đôi tay và trái tim hiểu biết. Đã làm người ai cũng phải có sai lầm hoặc nhiều hay ít, nếu không biết hổ thẹn mà xem thường nó thì ta đã tự hại chính mình. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã hội trong bối cảnh hiện nay.
Gần đây, nhiều vụ án mạng do nghiện game đã xảy ra. Một em học sinh ở Hải Dương đã giết và cưa xác cha mình đem thả trôi sông nhằm phi tang để có tiền chơi game. Không biết bao em học sinh đã tán tận lương tâm giết người để thỏa mãn cơn nghiện của mình. Đó là một vấn nạn lớn mà các nhà lãnh đạo cần phải xem xét lại việc cấp phép kinh doanh không được chơi quá 9 giờ tối và triệt để phạt nặng hoặc đóng cửa kinh doanh các game bạo lực. Nhiều vụ án xảy ra khi các em còn là học sinh, nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng như thế, có phải là việc nghiện game độc hại mà ra hay không? Hỡi các người trẻ, hỡi các em, các em sẽ nghĩ ra sao khi mình còn quá trẻ mà đã nghiện game rồi. Thật ra, game chỉ là thế giới ảo mà thôi. Vậy mà các em muốn làm game chủ, muốn làm anh hùng trong thiên hạ để làm gì rồi cuối cùng hủy hoại cuộc đời mình không thương tiếc? Ta không còn biết thương mình thì thử hỏi làm sao ta biết thương người khác? Tục ngữ Việt Nam có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” quả thật không sai chút nào. Tâm hồn các em như tờ giấy trắng, nếu quết mực đen vào thì bóng tối vô minh che lấp làm những điều xằng bậy, nếu vẽ vào những bông hoa tươi đẹp thì các em sẽ làm hương thơm cho đời mà không bị nhiễm ô nên có thể vươn lên làm đẹp chính mình. Cuộc sống này là thiên đường hay địa ngục đều tùy thuộc cách chọn lựa và sự tiếp cận của các em. Kẻ nào cầm dao súng trong tay thì kẻ ấy mở cửa địa ngục để đón nhận chính mình. Em nào cầm kiếm trí tuệ thì sẽ soi sáng bóng tối vô minh và chặt đứt tất cả tà ma, quỷ mị.
Trong học đường ta thiếu phương pháp giáo dục đạo đức tâm linh, trong cuộc sống ta cứ mãi mê chạy theo tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, quyền cao chức trọng để làm giàu vật chất mà quên đi phần tinh thần, tâm linh. Ma túy hủy diệt con người, làm hao tốn tiền bạc, tài sản, làm mất đi nhân cách đạo đức và làm mất khả năng dũng cảm, kiên cường để thực hiện các việc lớn lao, trọng đại. Kẻ nghiện ma túy nói năng khôn khéo, nhỏ nhẹ nên dễ làm mê hoặc lòng người, do đó đa số các người đẹp nhẹ dạ, cả tin đã bị lường gạt một cách công khai, trắng trợn; khi sự việc đã xảy ra đành ngậm bồ hòn mà cam chịu bẽ bàng. Ma túy hủy diệt con người nhanh nhất về vật chất lẫn tinh thần vì sự đê mê, vì siêu lợi nhuận, vì đã lỡ làng rồi, vì không chịu nỗi cơn vật vã, vì thèm khát, luyến tiếc sự khoái lạc của nó, nên con người khi đã vướng vào vòng này đành chịu thân tàn ma dại. Kẻ hám lợi nhiều dù biết tội mua bán ma túy bị xử lý rất nặng, bị phạt tù từ 10 năm đến án tử hình nhưng vẫn chấp nhận làm vì lòng tham không đáy, do không hiểu biết chân chánh và không tin sâu nhân quả mà cùng nhau chịu chết chùm. Một người cha khi biết con mình nghiện ma túy đã nhiều lần khuyên nhủ, chỉ bày, nhưng đứa con vẫn chứng nào tật nấy không thể bỏ. Ông tức quá nói với con rằng, “nó là thứ gì mà mày không bỏ được, để tao hút thử rồi bỏ cho mày coi”. Thế nhưng, khi ông đã lỡ hút rồi thì lại càng mê muội hơn đứa con của mình và sau này ông còn nghiện nặng hơn cả đứa con.
Chúng ta thử tìm hiểu xem, tại sao người lỡ nghiện ma túy lại bỏ không được. Người hút hoặc chích ma túy có hai cảm giác đối lập nhau, khi có vào thì cảm nhận được khoái lạc tột cùng, khi thiếu nó thì vật vã khổ đau, oằn oại hơn các thứ bệnh khác. Con người luôn thích thú mưu cầu sự khoái lạc nên khi được nó rồi thì bằng mọi cách phải duy trì cho bằng được, thà hại người chứ không để thiệt thòi về mình. Biện pháp duy nhất để giúp các con nghiện ma túy không làm ảnh hưởng đến đời sống xã hội là cách ly con nghiện 100% và đào tạo công ăn việc làm tại chỗ; phạt nặng kẻ mua bán, móc nối, bao che vì siêu lợi nhuận mà đánh mất giá trị đạo đức chân thật; một đất nước, một xã hội mà có nhiều con người như thế thì đất nước đó không sớm thì chày sẽ rơi vào địa ngục si mê đời đời, kiếp kiếp chịu ngu muội mà mất đi tình người. Chúng ta hãy nói không với các tệ nạn xã hội mà cố gắng vượt qua cạm bẫy cuộc đời bằng nhận thức sáng suốt từ khi còn học nơi mái ấm nhà trường.
Giết hại, trộm cướp, lường gạt, nói dối, lười biếng, ỷ lại, ham hưởng thụ nhiều là nhân dẫn đến si mê, đọa lạc. Kính mong mọi người hãy nên chín chắn suy xét cho tường tận mà cố gắng trau dồi đạo đức để luôn sống có ích cho gia đình và xã hội. Chúng tôi đã có duyên chia sẻ nhiều năm cho người bất hạnh tại trung Tâm Bảo Trợ Xã Hội Chánh Phú Hòa – Tỉnh Bình Dương; cứ mỗi 3 tháng một lần, chúng tôi lại đến trung tâm Tâm Thần Tân Định để cùng chia vui, sớt khổ với gần 1200 người bệnh tâm thần. Nếu ai có dịp đến đây, dù người đó có vô cảm cách mấy cũng sẽ động lòng trắc ẩn mà mở lòng thương xót vì thấy họ đang bị quả báo si mê không còn biết tự chủ. Thấy người mà ngẫm đến ta, trong cuộc luân hồi vô tận này, liệu ta có đảm bảo mình sẽ không bị như thế chăng? Ta thấy họ mà lòng đau quặn thắt, họ thật đáng thương nhưng biết làm thế nào để giúp họ thoát khỏi hoàn cảnh khốn khổ đó bây giờ? Chúng tôi chỉ biết nhất tâm một lòng nguyện cầu hồng ân Tam Bảo hãy đem ánh sáng trí tuệ chiếu phá sự tối tăm, mê muội bằng những câu niệm Phật chân thành, chí thiết, mong họ mau sớm thoát khỏi ngục tù điên loạn để cùng mọi người vui sống trong an lạc, thái bình.
