Giới Thiệu Kinh Điềm Lành (Mangala Sutta)

Kinh Điềm Lành (Mangala Sutta) — còn có tên là kinh Phước Đức hay kinh Hạnh Phúc — là bài kinh số 5 trong Tiểu Tụng (Khuddakapātha), thuộc Tiểu Bộ (Khuddhaka Nikāya). Đây là một bài kinh rất phổ thông tại các quốc gia Phật giáo Nam truyền và thường được chư Tăng tụng và thuyết giảng trong các dịp lễ. Ở đây, chúng tôi xin trình bày tóm tắt sơ lược nội dung bài kinh.

Đầu tiên là 3 điềm lành: tránh xa kẻ ngu (bāla), thân cận người hiền trí, thiện tri thức (pandita), cúng dường
(pūjā) những bậc xứng
đáng để được cúng dường. Gần mực thì
đen, gần đèn thì sáng. Người ngu ở
đây là người không biết phân biệt thiện ác và có khuynh hướng theo các
điều xấu ác. Bậc trí hiền là những người có
đạo đức, tinh cần học và hành trong giáo pháp. Tôn kính và dâng tặng phẩm vật
đến các bậc tôn túc, phẩm hạnh thanh cao là một
điều quý nên làm.

Có 3
điềm lành:

– Trú xứ (desa) thích hợp

(patirūpa) là những nơi có môi trường văn hóa xã hội tốt cho sự tu tập. Ở bầu thì dài, ở ống thì tròn. Chúng ta thường bị tác
động bởi hoàn cảnh xã hội. Ở những nơi chỉ chuộng hình thức hào nhoáng bên ngoài, hưởng thụ vật chất, chạy theo nhu cầu dục lạc, lễ nghi rườm rà, chuộng các lời hoa mỹ rỗng tuếch thì cũng khó tu tập.

– Nếu trong quá khứ của
đời này, hay trong các
đời trước, đã tạo các công
đức
(katapuññatā), nay, quả phước lành sẽ
được gặt hái trong hiện tại. Đây là một
điềm lành. Bằng không, hãy nỗ lực làm việc thiện,
để tạo nhân lành cho tương lai.

– Một
điềm lành khác là tâm ta có
định hướng chân chánh, đúng đắn
(sammāpanidhi), hiệp theo lẽ
đạo. Đây là
điều quan trọng, phải có tác ý đúng.

Có 4
điềm lành ở
đây: được học và có nhiều hiểu biết (bāhu-saccam) , có nghề nghiệp tốt (sippam), biết hành trì các nguyên tắc giới luật đạo đức (vinayo), và biết dùng ngôn từ hòa ái, chân thật.

Có 3
điềm lành: phụng dưỡng cha mẹ (mātāpitu), nuôi nấng gia
đình
(puttadārassa), có công việc làm không gây xung
đột
(anākulā) với người khác.

Có 4
điềm lành: có lòng bố thí rộng rãi (dānā), có phẩm hạnh trong sạch theo giáo pháp (dhammacariyā), biết giúp
đỡ bà con họ hàng (ñātakā), có những hành
động giao tiếp trong sạch, không bị chê trách (anavajjā).

Có 4
điềm lành: biết ghê sợ (āratī) tội lỗi, biết tránh xa (viratī) tội lỗi (viratī pāpā), không rượu chè say sưa làm u mê (majjapānā), tinh tấn (appamādo) làm các
điều lành, thiện pháp (dhammesu).

Có 5
điềm lành: thái
độ lễ phép có văn hóa (gāravo), tính khiêm hạ (nivāto), biết sống
đủ, tri túc (santutthī), biết nhớ ơn, tri ân (kataññutā), và biết
đến nghe Pháp
(dhammassavanam)
đúng thời, đúng lúc
(kālena).

Có 4
điềm lành: biết kiên nhẫn (khantī) và chịu
đựng, biết phục thiện dễ dạy
(sovacassatā), thường thân cận các bậc tu hành (samana), và
đàm luận, trao
đổi học Pháp
(dhammasākacchā).

Có 4
điềm lành: sống tinh cần tự chế (tapo), sống
đời sống phạm hạnh
(brahmacariya), thẩm thấu chân lý nhiệm mầu (ariyasaccā)

– tức là Tứ thánh
đế,
thực chứng Niết bàn (nibbāna sacchikiriyā).

Có 4
điềm lành: Tâm bất
động, không lay chuyển khi bị gió
đời hay pháp thế gian (lokadhamma) – khen chê,
được mất, vinh nhục, buồn vui – thổi
đến. Ba điềm lành khác: không còn sầu não (asoka), sống an nhiên (khema), không còn uế nhiễm (virajam).

Được như thế là đã nhập dòng thánh giải thoát. Khi ấy, cho dù sống trong dòng
đời, đi đến đâu cũng không bao giờ bị tham sân si
đánh bại
(sabbattha aparājitā),
đi đến đâu cũng bình an tự tại, an toàn (sabbattha sotthim gacchanti).
Đó là
điềm lành cao quý nhất.

*

Trong 11 câu kệ trên, Đức Phật đã đưa ra một bản hướng dẫn tổng quát cho người cư sĩ Phật tử, như là một cẩm nang tu học. Đầu tiên, người ấy phải biết tránh xa người ngu ác, chỉ biết chạy theo cám dỗ của ngũ dục. Phải biết thân cận bậc thiện tri thức để học hỏi, phải biết cung kính bậc tôn kính. Người ấy phải biết chọn nơi thích hợp
để sinh sống, và biết tạo nhân lành
để có phước báu tương lai. Phải biết hướng tâm theo đường chánh, học rộng và có tay nghề giỏi, có việc làm không gây tranh chấp, xung
đột với người khác.

Trong gia
đình, người ấy phải biết phụng dưỡng cha mẹ, nuôi nấng vợ con, giúp
đỡ quyến thuộc. Người ấy phải có lòng bố thí rộng rãi, tinh tấn giữ giới, không nghiện ngập say sưa, biết ghê sợ và tránh xa các
điều tội lỗi. Người ấy có những hành
động thiện lành, không bị chê cười, có những lời nói khéo léo, hòa ái.

Trong tiến trình tu học, người ấy phải biết lễ
độ, khiêm tốn, không cống cao ngã mạn. Phải biết sống tri túc và lúc nào cũng có lòng biết ơn những người
đã giúp,
đã chỉ dạy mình. Người ấy phải sẵn sàng nghe và sửa
đổi tâm tánh mình. Lúc nào cũng tinh tấn học và hành theo giáo pháp, gần gũi các bậc tu hành có
đức hạnh cao quý.

Sống tự chế, tỉnh giác, có giới
đức tốt, người ấy nổ lực để thấu
đạt và thực chứng chân lý nhiệm mầu – tức là Tứ Diệu
Đế, để nhập dòng thánh giải thoát, chứng
đắc Niết bàn. Nếu
được như thế, người ấy sống an nhiên tự tại, không xao
động bởi các pháp thế gian. Đi đến đâu cũng an vui, ở nơi nào cũng không bao giờ bị tham sân si áp chế.
Đó là phước lành cao thượng nhất trên
đời.

Theo lời ngài Hòa thượng Narada trong quyển “Đức Phật và Phật Pháp”:

Bình Anson
Perth, Tây Úc
tháng 08-2011